دیپلماسی چند جانبه پویایی مفهومی و کارکردی سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی
تالیف آقایان دکتر محمدجواد ظریف و دکتر سیدمحمد کاظم سجادپور در سال 2014 از سوی اداره نشر وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران منتشر گردید. لازم به ذکراست این کتاب در سال 1391 برای نخستین بار به چاپ رسید.
دیپلماسی همچون سایر ابعاد زندگی انسانی پویا و در حال دگرگونی است، گرچه بنیادهای اصلی نهاد دیپلماسی از روزگاران کهن تا کنون پایدار مانده است. در فاصله دو ساله‌ای که از چاپ پیشین این کتاب می‌گذرد، دیپلماسی چندجانبه نیز در عین پویایی جایگاه ویژه خود رادر کنش و واکنش بین بازیگران بین‌المللی و شکل دادن به محیط نوین جهانی حفظ کرده است.
کتاب حاضر چارچوبی برای فهم یکی از ابعاد مهم دیپلماسی، یعنی چگونگی فکر و عمل سازمان‌های بین‌المللی و منطقه ای است. شالوده، کارکردها و شیوه مجموعه و منظومه دیپلماسی چند جانبه، پایداری و ثبات نسبی دارد. در عرصه واقعی، دیپلماسی چند جانبه در دوسال گذشته در درون و برون سازمان ملل متحد و عرصه‌های منطقه‌ای، پویایی و دگرگونی داشته است.
نگارنده معتقد است، بی‌شک هیچ بحران و موضوع بین‌المللی در دو سال گذشته را نمی‌توان بدون پیوست دیپلماسی چندجانبه بررسی کرد. این پیوست فقط حوزه مناسبات سیاسی را در بر نمی‌گیرد، بلکه در حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی و حقوقی حضور فعالی دارد. احصاء و شمارش موارد و موضوعاتی که در مدت اخیر در عرصه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی با دیپلماسی چندجانبه پیوند خورده اند به واقع سخت و دشوار است. در دو سال گذشته کمتر نهاد و سازمان منطقه‌ای و بین‌المللی عمده‌ای را می‌توان یافت که کنش و واکنش‌های خود را کاهش داده باشد. به‌علاوه آنچه در مدت اخیر جلب توجه می‌کند، گسترده شدن دیپلماسی چندجانبه در بخش غیرغربی جهان است. از سازمان همکاری شانگهای گرفته تا سازمان کشورهای صادر کننده نفت و از نهاد نوبنیاد بریکس گرفته تا سازمان همکاری کشورهای اسلامی و از غیر متعهدها گرفته تا همکاریهای پارلمانی بین کشورهای اسلامی، کشورهای آسیایی و کشورهای عضو اکو، آنچه جهان سوم نامیده می شود توجه خاصی به دیپلماسی چندجانبه را به نمایش می گذارد.
برای سیاست خارجی کشور ما نیز، مخصوصاً در دوران دولت یازدهم، این مقوله بسیار حائز اهمیت بوده است. دیپلماسی چند جانبه در این دوران مخصوصاً در سفر جناب آقای دکتر روحانی، رئیس جمهور محترم برای شرکت در اجلاس سالانه مجمع عمومی در سال گذشته به نقطه اوج رسید. ادامه ریاست ایران بر غیرمتعهدها، مشارکت فعال در اجلاس سران کشورهای عضو شانگهای، برنامه اقدام موثر مذاکرات هسته‌ای با گروه 1+5 و اجلاس رؤسای کشورهای حوزه نوروز نمونه‌هایی از اهمیت دیپلماسی چندجانبه برای سیاست خارجی کشور ما است.
هشت فصل نخست این اثر به بحث‌های مفهومی و کلی بررسی مفهوم دیپلماسی چند جانبه، سیر تحول تاریخی دیپلماسی چندجانبه، فهم نظری دیپلماسی چندجانبه و نظام بین‌الملل، دیپلماسی چندجانبه و حقوق بین‌الملل، کارکردهای دیپلماسی چندجانبه، ساختار تصمیم‌گیری در دیپلماسی چندجانبه، کنش‌گران دیپلماسی چندجانبه و فرهنگ دیپلماسی چندجانبه اختصاص یافته‌است. در دو فصل بعدی دیپلماسی چندجانبه در سازمان ملل متحد و خارج از آن سازمان مورد بررسی قرار گرفته است و در چهار فصل آخر به بررسی نقش دیپلماسی چندجانبه در مدیریت جهانی با تمرکز بر صلح و امنیت بین‌الملل، توسل به زور و حل و فصل مسالمت‌‌آمیز اختلافات، تسلیحات و خلع سلاح، محیط زیست و توسعه و در نهایت حمایت از حقوق بشر پرداخته شده‌است.