سخنرانی امیرعبداللهیان در سومین نشست گفتگوهای ایرانی - عربی؛ برای همکاری و تعامل

چنین مراوداتی سهمی مهم در بهبود ادراکات کشورهای منطقه نسبت به یکدیگر و افزایش اعتماد و تفاهم متقابل خواهد داشت.

بسم الله الرحمن الرحیم

جناب آقای دکتر خرازی رئیس محترم شورای راهبردی روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران

سفرای محترم، اساتید و پژوهشگران گرامی، دیپلمات های معظم

 

بسیار خوشوقتم که در جمع فرهیخته ای که ارتقای تفاهم و دوستی فیمابین کشورهای منطقه را وجهه همت خود قرار داده است، حضور یافته ام.

از جناب آقای دکتر خرازی و همکاران محترم در شورای راهبردی روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران، رئیس محترم شبکه الجزیره و سایر دست اندرکاران برگزار کننده این همایش صمیمانه قدردانی می‌کنم.

اطمینان دارم که چنین مراوداتی سهمی مهم در بهبود ادراکات کشورهای منطقه نسبت به یکدیگر و افزایش اعتماد و تفاهم متقابل خواهد داشت. این خود زمینه ساز و لازمه همکاری و هماهنگی موثر و عملی برای ارتقای صلح و ثبات و امنیت پایدار منطقه و توسعه پایدار ملت های منطقه خواهد بود.

در همین جا مایلم پیشنهاد همکارانم در دستگاه دیپلماسی به جناب آقای دکتر خرازی را با شما عزیزان به اشتراک بگذارم. ما معتقد هستیم که امروز از مرحله گفتگوهای ایرانی و عربی عبور کرده ایم؛ به گفتگوهای منطقه ای وارد شده ایم و بلکه فراتر از آن امروز در مرحله همکاری‌های منطقه ای قرار داریم. لذا بسیار شایسته خواهد بود که در صورت موافقت بانیان این نشست، در ادامه عنوان «نشست گفتگو و همکاری‌های منطقه ای» جایگزین «گفتگوهای ایرانی – عربی» بشود؛ چرا که ما در مقابل یکدیگر نیستیم، در کنار یکدیگر هستیم و امروز در مرحله ای نیرومند از گفتگوهای مثبت، سازنده و همکاری‌های منطقه ای قرار داریم.

اساتید و سفرای محترم؛

ما اکنون بیشتر از هر زمانی نیازمند تداوم گفت‌وگو و همکاری صادقانه و سازنده برای نیل به درک مشترک از فرصت‌ها و ظرفیت‌های فراوان ملل منطقه جهت ارتقای همکاری‌ها بین یکدیگر و البته همزمان شناخت چالش‌ها و موانع تحقق چنین هدفی هستیم. مشترکات ما بی‌تردید فراوان است و قطعا می‌توان با اطمینان ادعا نمود که وزن و قوت مشترکات‌مان بسیار بیشتر از نقطه‌های افتراق واقعی و یا ساختگی و تحمیل شده از بیرون است.

درک این موضوع که البته جز با ممارست و استمرار در تعامل و گفتگو در همه سطوح نخبگانی و سیاستگذاری حاصل نمی‌شود، گام نخست اما حیاتی برای تعدیل و تصحیح ادراکات منفی و بی پایه به یکدیگر است.

 این امر لازمه فعالیت همه جانبه عملی و عملیاتی برای تقویت فزاینده همکاری در زمینه‌های گوناگون کارکردی و نیز حوزه امنیت دست جمعی خواهد بود. ما نیازمند عزم و اراده ای شجاعانه برای بازبینی در پنداشت‌ها و برداشت‌هایی هستیم که پاره‌ای از آنها پژواک برخی رخدادهای تاریخی یا تفسیرهای غیردقیق و حتی انحرافی از آنها هستند، اما بیشتر آنها مربوط به دوران معاصر و ناشی از اخلال نامیمون، اما هدفمند بازیگران بیرون از منطقه برای تفرقه افکنی بین ملت‌های مسلمان منطقه است.

نشست‌های نخبگانی و مباحثه عالمان و اندیشمندان ایرانی با همتایان خود در کشورهای منطقه راهی موثر برای پالایش اذهان و افکار از ادراکات ناصواب و بدون مبنا در مورد یکدیگر است.

خانم ها، آقایان؛

جمهوری اسلامی ایران برای ارتقا و تعمیق تفاهم و همدلی بین کشورهای منطقه مصمم است و رویکرد قطعی دولت حضرت آیت الله رئیسی در برجسته سازی سیاست همسایگی ناظر به درک همین نکته اساسی است.

اگر بپذیریم که ادراکات – و نه ضرورتاً واقعیت ها- زیربنای شناختی کشورها از یکدیگر بوده و معنادهنده به پنداشت ها و برداشت های آنها از محیط و بازیگران دیگر به شمار می آید، ما نیازمند واقعی سازی متقابل ادراک ها در مورد یکدیگر از طریق گفتگو و تعامل هستیم. به عبارت دیگر باید ادراکات ذهنی در مورد یکدیگر را در پرتو واقعیات گذشته و جاری محک بزنیم و این امر جز از طریق تداوم چنین نشست هایی به دست نمی آید.

ادراک منطقی و مبتنی بر تجارب آزموده شده اقتضا می‌کند که بپذیریم امنیت منطقه ای جز با همراهی و همکاری کشورهای منطقه حاصل نمی‌شود؛ و این که ناامنی و فقدان امنیت در بخشی از منطقه موجب ناامن شدن کل منطقه می‌گردد؛ و دیگر اینکه توسعه کشورهای منطقه قویاً به یکدیگر کره خورده است؛ و نمی‌توان توسعه خود را به قیمت ممانعت از توسعه دیگری به پیش برد؛ و این که همگی به این درک مشترک نائل آییم که تبدیل منطقه ما به انبار تسلیحات برای هیچ یک از کشورهای منطقه امنیت آور نیست؛ و خلاصه اینکه به این جمع بندی منطقی برسیم که امنیت در منطقه ای که هر یک از ما در آن واقع شده ایم و در آن زندگی می‌کنیم، جز به مدد همراهی و همکاری جمعی حاصل نمی‌شود.

در همین راستا مایلم تاکید کنم جمهوری اسلامی ایران بر اساس سیاست همسایگی، تلاش خود را برای توسعه و تعمیق مناسبات با کلیه همسایگان، جهان اسلام و جهان عرب قرار داده و در جهت تحکیم روابط با دولت های منطقه می‌کوشد.

بازگشت عادی روابط ریاض و تهران به مرحله ای طبیعی یکی از نشانه‌های آن است. ما معتقدیم ایران و عربستان با ظرفیت‌ها و توانمندی‌های موجود خود در منطقه و جهان اسلام فرصت‌های بسیاری برای همکاری دارند. ارزیابی مشترک ما از مناسبات یک سال گذشته تهران و ریاض موفقیت‌های خوبی را در عرصه توسعه چندلایه همکاری‌ها نشان می‌دهد، هر چند هنوز در ابتدای راه قرار داریم.

 همکاری ایران و عربستان و دیگر کشورهای حوزه خلیج فارس مورد توجه جدی جمهوری اسلامی ایران است.  در همین مسیر ما علاوه بر تقویت مناسبات با امارات، قطر، عمان و کویت که فاز جدیدی از همکاری‌های مشترک را می‌پیماییم و در مسیر آن حرکت می‌کنیم، از اقدام دولت بحرین در شروع آزادی زندانیان سیاسی این کشور استقبال و آن را مثبت ارزیابی می‌کنیم. دو طرف به گام های بیشتر و به بازگشت مناسبات به حالت طبیعی می اندیشیم.

مسأله فلسطین امروز همچنان نماد رنج مُدام یک ملت است که از همه حقوق خود محروم شده است و جنگ نابرابر غزه یک بار دیگر حقایق آشکار و تردید ناپذیر آن را در برابر چشمان بُهت‌زده جهانیان قرار داده است.

ملتی که شاید یکی از عاشق‌ترین ملت‌ها به زندگی است، امروز ناچار شده است برای رسیدن به حقوق بدیهی و طبیعی خود و نیل به استقلال و رهایی از اشغال صهیونیستی، پس از دهه‌ها ایستادگی و آوارگی، تنها در هفت ماه گذشته هزاران شهید و زخمی تقدیم کند و به صورت میلیونی در قطعه‌ای کوچک از میهن خود دوباره آواره شود؛ ملتی آواره از وطن یا آواره در وطن که به همه جهانیان درس ایستادگی و ایثار و شهادت و از جان گذشتگی می دهد.

هفت ماه پایداری اسطوره ای و بی نظیر ملت فلسطین در برابر همه جنایات و کشتار جمعی رژیم صهیونیستی تا همین جا حقایقی چند را به ثابت کرده است.

اول) اینکه رژیم اسرائیل در اندیشه و عمل بر اساس نفی و نقض حقوق ملت فلسطین و اشغال و جنگ طلبی و افزون خواهی شکل گرفته و از امکان همزیستی با ملت‌ها به ویژه ملت های منطقه برخوردار نیست.

دوم) ایالات متحده آمریکا با تداوم حمایت همه جانبه و بی قید و شرط از جنایت‌ها و سیاست نسل‌کشی رژیم اسراییل، پشت پا به همه شعارهای دروغین و فریبکارانه صلح خواهی، دموکراسی خواهی و حقوق بشر خود زده است.

سوم) فلسطین و منطقه عربی و اسلامی‌به ثبات و امنیت پایدار نخواهد رسید، مگر هنگامی‌که حقوق ملت فلسطین و در مقدمه آن حق تعیین سرنوشت مردم فلسطین محقق شود.

چهارم) همه پروژه‌هایی که به نام‌های فریبنده صلح و عادی‌سازی نامیده شده، فریبکارانه، یک طرفه، غیرعادلانه و بر خلاف اراده ملت فلسطین و ملت‌های منطقه بوده و دقیقا به همین علت حتی با فرض برخورداری از موفقیت‌های نمایشی و اولیه، نمی‌تواند از ویژگی تثبیت و تداوم برخوردار باشد.

پنجم) ملت فلسطین و ملت‌های منطقه برای نیل به حقوق بدیهی خود راهی جز ایستادگی و مقاومت ندارند و این تنها راه فراروی آنهاست.

در این چارچوب ایران طرح دموکراتیک همه‌پرسی در بین ساکنان اصیل فلسطین شامل مسیحیان، یهودیان و مسلمانان‌ را سال‌ها پیش ارائه و در سازمان ملل متحد به عنوان راهکار سیاسی برون رفت از بحران فلسطین به ثبت رسانده است.

جمهوری اسلامی ایران معتقد است صلح، ثبات و امنیت کامل و حقیقی در غرب آسیا تا زمانی که دو مسأله رفع اشغالگری و خلع سلاح هسته‌ای رژیم صهیونیستی محقق نگردد، برقرار نخواهد شد.

از همین رو جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک کنشگر مسؤول و حامی صلح و امنیت بین‌المللی، ضمن تأکید بر ضرورت اجرای رفراندوم به عنوان راه‌ حل سیاسی، بر ایده خاورمیانه عاری از سلاح هسته‌ای – همان گونه که جناب آقای دکتر خرازی بر ابعاد ان اشاره کردند - تأکید دارد.

ما معتقدیم موضوع فلسطین باید محور و مرکز ثقل اتحاد، انسجام و هم افزایی کشورهای منطقه و جهان اسلام قرار گیرد. ایران در چارچوب وظایف ذاتی، انسانی، اخلاقی و سیاسی آمادگی کامل خویش را برای همکاری و مساعدت همه جانبه با تمامی‌برادران خود در کشورهای منطقه، کشورهای همسایه، جهان اسلام و جهان عرب اعلام می‌کند تا به منظور تحقق آرمان ملت فلسطین از هیچ کوششی دریغ نکند.

راهبرد اساسی ایران در این موضوع و در موضوع پیشرفت، توسعه و امنیت پایدار منطقه، همگرایی و همکاری منطقه‌ای است.

 

در پایان مایلم تاکید کنم این روزها مصادف است با خروج غیرقانونی آمریکا از توافق سال 2015 میلادی موسوم به برجام. در حالی که طبق ۱۵ گزارش آژانس (بین‌المللی انرژی اتمی)، ایران به تعهدات خود به طور کامل پایبند بوده است، حتی اقدامات جبرانی ما، بر اساس توافق ولی در مقابل بی عملی اروپایی‌ها و بعد از یک سال صبر راهبردی ما منجر به اتخاذ رویکرد جدید ایران شده است، لیکن ما در دولت سیزدهم اقتصاد و سیاست خود را وابسته به توافق نکرده‌ایم، اما همان ‌طور که در مذاکرات رفع تحریم‌ها در این دولت بارها اعلام کردیم، در صورت موافقت همه طرف‌ها برای بازگشت به توافق ۲۰۱۵ میلادی و مشاهده اقدام عملی از سوی طرف‌های مقابل، ما هم آمادگی داریم همچنان در مسیر توافق به تعهدات خود ادامه دهیم.

ما همواره تأکید کرده‌ایم که در مسیر لغو تحریم‌ها و اجرای توافق برجام، بر تلاش‌ها در مسیر دیپلماسی، مذاکره و اجرای توافق به گونه‌ای که تامین‌کننده منافع ملت ایران باشد، پایبند خواهیم بود و همه طرف‌های مقابل را به اقدام سازنده در این مسیر فرا می‌خوانیم.

در پایان یک بار دیگر از صبر و حوصله شما خانم ها و آقایان و از برادر و سرورم جناب آقای دکتر سید کمال خرازی و سایر سروران و حضار و مهمانان و سفرای محترم و برگزار کنندگان این نشست صمیمانه تشکر می‌کنم.