سخنرانی دکتر حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان در مجمع گفتگوی تهران(TDF 2022)
متن سخنرانی دکتر حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان در مجمع گفتگوی تهران(TDF 2022)
بسم الله الرحمن الرحیم
سلام علیکم،
خیر مقدم عرض می‌کنم خدمت یکایک اساتید، اندیشمندان محترم که دعوت مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه را پذیرفتند و این فرصت امروز فراهم آمد که با تبادل دیدگاه‌ها بتوانیم آخرین تحولات منطقه ای، بین المللی و چالش های فراروی منطقه و جهان را مورد واکاوی قرار دهیم.
از یکایک سفرای محترم نیز که در جلسه حضور دارند، تشکر می‌کنم. سپاسگزارم از قبول دعوت و بابت سخنان ارزشمند جناب آقای دکتر عادل عبدالمهدی از رهبران کشور دوست و برادر، جمهوری عراق، حناب آقای دنیس رونالدو، وزیر امور خارجه نیکاراگوا و جناب آقای دکتر خرازی مشاور عالی مقام معظم رهبری.
برای یکایک خانم ها و آقایان در جمع حاضر آرزوی توفیق دارم. از این فرصت استفاده می‌کنم به دولت و ملت کشور دوست و برادر قطر برای برگزاری موفق مسابقات جام جهانی فوتبال صمیمانه تبریک گفته و از همراهی و همکاری خوبی که برای حضور تیم ملی جمهوری اسلامی ایران در این مرحله از مسابقات داشتند، تشکر می‌کنم. همچنین مایلم قدردانی ویژه ای داشته باشم از همکارانم جناب آقای دکتر شیخ الاسلامی، معاونین محترم وزارت امور خارجه ، همکارانم در مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی و سایر بخش های وزارت امور خارجه و دیگر دستگاه‌ها که برای برگزاری این نشست مهم اقدامات ارزشمندی را به عمل آوردند.
خوشحالم که در سومین دور مجمع گفتگوی تهران؛ مجمعی که برای گفتگو، به اشتراک گذاشتن نظرات و ایجاد فضای مفاهمه ایجاد شده است، مجمعی که صاحبنظران و اندیشمندان در آن سخن می‌گویند حضور دارم و امیدوارم این نوع از گفتگوها به همه ما کمک نماید که منطقه ای آرام تر، باثبات تر و جهانی صلح آمیزتر داشته باشیم.
مجمع گفتگوی تهران در سال جاری با مفهوم محوری «سیاست همسایه محور جمهوری اسلامی ایران؛ رهیافتی به سوی دوستی و اعتمادسازی» برگزار می‌شود تا یادآوری کند که دولت جمهوری اسلامی ایران مفهوم همسایگی را محور سیاست خارجی خود قرار داده و با تمام توان به اعتمادسازی و تقویت پایه‌های دوستی با همسایگان در منطقه می اندیشد و در این مسیر با قوت گام بر می دارد.
خانم ها، آقایان
در غرب آسیا؛ منطقه ای که تحولات آن همواره پرچالش و تاثیرگذار بر سایر مناطق بوده، ما همسایگان خود را که با آنها اشتراکات تمدنی، تاریخی، فرهنگی و دینی داریم، برادران خود و امنیت و رفاه آنان را امنیت و رفاه خود می دانیم. ایران همواره یکی از پایه‌های امنیت و ثبات در منطقه و در خط مقدم مبارزه با تروریسم داعش به عنوان تهدیدی مشترک برای منطقه و کل بشریت بوده است. ایران همواره در خط مقدم مبارزه با انواع تروریسم در منطقه و جهان بوده است. در همین جا مایلم در آستانه سالگرد ترور جنایتکارانه آمریکایی و به شهادت رساندن دو قهرمان بزرگ مبارزه با تروریسم، شهید ابومهدی المهندس و شهید سردار حاج قاسم سلیمانی، از آنها یادی کرده باشم و یاد و خاطره این قهرمانان بزرگ حافظ امنیت ایران و عراق و امنیت منطقه و جهان را گرامی‌بدارم.
ما همواره اطمینان داده ایم که آماده اعتمادسازی و همکاری در همه ابعاد و سطوح با همسایگان خود در منطقه از جمله همسایگان خود در حوزه خلیج فارس هستیم تا یک بار برای همیشه تفکر تامین امنیت از خارج از منطقه کنار رود و همکاری و همیاری کشورهای منطقه، امنیت پایدار را به ارمغان آورد. در همین چارچوب، مایلم اعلام نمایم که آماده ایم نشست مشترک وزرای خارجه و دفاع را میان جمهوری اسلامی ایران و کشورهای حاشیه ی خلیج فارس و دیگر همسایگان برگزار نماییم. در نگاه به غرب آسیا، لازم می دانم تاکید کنم که مساله فلسطین و حقوق تضییع شده ملت مظلوم آن همچنان شرمسارانه بر پیشانی بشریت خودنمایی می‌کند و رژیم اشغالگر صهیونیستی، سیاست های تجاوزکارانه و ظالمانه خود را در سکوت مدعیان حقوق بشر ادامه می دهد.
همکاران عزیز، خانم ها و آقایان
دولت رئیس جمهور جناب آقای دکتر رئیسی از همان ابتدای کار، دست همسایگان را به گرمی فشرده و آمادگی داریم که از مسیر گفتگو و همکاری‌های سازنده و رو به جلو، بر گام های عملی هر چه بیشتر در مسیر توسعه همه جانبه همکاری‌های دو جانبه، منطقه ای و بین المللی بیش از پیش تمرکز یابیم.
در مساله اوکراین، سیاست جمهوری اسلامی ایران از ابتدای بحران تاکنون، پیوستگی و تداوم داشته است. سیاست اصولی ما، نفی توسل به زور و تاکید بر حل و فصل مناقشات از طریق سیاسی بوده است. ما از ابتدای این بحران با اتخاد سیاست بی طرفی فعال، بر این موضع تأکید کرده ایم که نگرانی‌های امنیتی مشروع طرفین باید در نظر گرفته شده و از طریق گفتگو حل و فصل گردد. از سوی دیگر اعتقاد داریم که نگاه تک بعدی به این بحران پاسخ گو نیست. پس باید به ریشه‌های بحران و رفتار غیرمسئولانه برخی کنشگران در ایجاد زمینه‌های بحران، دامن زدن به آن و تحریک و تهییج یک طرف بحران نیز پرداخته شود. امروز شاهدیم که اروپا دارد بهای سیاست های ایالات متحده را که دور از محدوده بحران ایستاده، می‌پردازد. ضمن تاکید مجدد بر بی پایه و اساس بودن ادعای ارائه تسلیحات و پهپاد از سوی جمهوری اسلامی ایران به یکی از طرف های بحران، تأکید می‌کنیم که هیاهو درباره ارسال پهبادهای ایرانی در شرایطی که میلیاردها دلار انواع سلاح از کشورهای غربی برای تداوم جنگ وارد اوکراین شده است، هدفی جز سرپوش گذاشتن بر روند دمیدن غرب بر آتش جنگ و خشونت در اوکراین ندارد.
میهمانان محترم،
در مساله اتصالات منطقه ای و امنیت انرژی، ما معتقد به هم افزایی و ایفای نقش مثبت و سازنده همه کشورها در مناطق پیرامونی از غرب آسیا تا اوراسیا و هم پیوندی و هم تکیملی ظرفیت های مختلف آنها هستیم. ضمن تاکید بر آمادگی خود جهت ایفای نقش سازنده و محوری جمهوری اسلامی ایران در تقویت اتصالات منطقه ای، بر ضرورت حفظ خطوط ژئوپلتیک کنونی در منطقه قفقاز تأکید داشته و پای می فشاریم. امنیت، موضوعی متقابل است و با این منطق، امنیت وقتی فراهم است که امنیت برای همه فراهم باشد، آنگاه امنیت انرژی نیز در عالی ترین سطح خود فراهم خواهد بود.
در افغانستان، شاهدیم که بیست سال حضور اشغالگران هیچ ثمری از نظر ایجاد امنیت و زیرساخت های اقتصادی و رفاهی برای مردم صبور این کشور در بر نداشته و اکنون مردم افغانستان در شرایط کاملاً نامناسب و نگران کننده ای به سر می‌برند. امریکا از افغانستان رفته اما با دورایستایی و استفاده ابزاری از گروه‌های تروریستی، به دنبال تداوم حضور خود در این کشور و ایجاد چالش برای کشورهای منطقه از این طریق است. ما، مردم افغانستان را که با آنان اشتراکات تاریخی، تمدنی، فرهنگی، دینی و زبانی داریم، همچون مردم خود می دانیم و بر خلاف مدعیان دروغین حقوق بشر، نسبت به سرنوشت آنان مسئولانه عمل می‌کنیم. در یک سال و نیم اخیر جمهوری اسلامی ایران پذیرای خیل عظیم آوارگان افغانستانی بوده و در حالی که کشورم تحت سخت ترین تحریم ها بسر می‌برد، با سخاوتمندی آنان را پذیرفته است. ما اعتقاد داریم راه ثبات و امنیت پایدار در افغانستان از مسیر خواست و تصمیم مردم خود این کشور و با تشکیل دولتی فراگیر می‌گذرد.
مایلم اشاره ای نیز به حوادث اخیر در کشورم داشته باشم. جمهوری اسلامی ایران از ابتدای حیات خود، یک نظام مبتنی بر پویش جمعی و متکی بر مردم بوده است. در یک نظام مردم سالار و در مسیر تحول و تکامل تدریجی مردم سالاری، فراز و نشیب ها موضوعی طبیعی است، همان گونه که در برخی کشورهای دیگر نیز شاهد آن بوده و اکنون نیز هستیم. اما مساله این است که مطالبات مسالمت آمیز مردم و تحولات داخلی کشورها نباید مورد سوءاستفاده دیگران به عنوان ابزاری جهت تسویه حساب های سیاسی قرار گیرد. مواضع و دخالت های غیرمسئولانه و سبکسرانه آمریکا و برخی کشورهای غربی- که خود مدت ها درگیر اعتراضات داخلی بوده و با هر گونه اقدام خشونت آمیز علیه پلیس، با حادترین شکل واکنش نشان می دهند - در تحریک اغتشاشات در ایران از طریق ابزارهای سیاسی، جنگ شناختی و رسانه ای و جنگ ترکیبی آنان، حداکثر تلاش خود را برای بی ثبات سازی کشورم به کار بردند. جمهوری اسلامی ایران نسبت به هر گونه مداخله در امور داخلی خود به طرف های مداخله گر هشدار داده و با دقت این گونه مداخلات نامشروع را زیر نظر دارد و با آن قویاً برخورد می‌کند. ملت ایران اعم از زن و مرد و پیر و جوان، چهار دهه است که هزینه استقلال طلبی خود را می دهد و به ایده نه شرقی نه غربی در مسیر استقلال سیاسی کاملاً پایبند است. همزمان با آنکه در راستای منافع ملی از توسعه و تحکیم مناسبات سیاسی، اقتصادی، تجاری و فرهنگی با شرق و غرب عالم استقبال می‌کند.
زنان و جوانان در کشور من بخش فعال، پویا و موثر جامعه و از مهم ترین پیشران‌های پیشرفت و توسعه اند. چالش ها و مشکلات در جمهوری اسلامی ایران همواره از طریق مفاهمه و همکاری مردم و دولت حل شده است. کشورهایی که میزبان تروریست ها بوده یا مشوق تروریسم اقتصادی و رسانه ای و مروج خشونت هستند، باید توجه داشته باشند که تروریسم و ناامنی یک تهدید جهانی است. نمی‌شود در خانه شیشه ای نشست و به دیگران سنگ اندازی کرد و خود آسیبی ندید.
همکاران محترم، خانم ها، آقایان
امریکا از سویی امروز صحبت از مذاکرات هسته ای و رسیدن به گام های نهایی توافق می‌کند و از سوی دیگر از ایجاد ناامنی و بی ثبات کردن ایران حمایت می‌کند. این سیاست ریاکارانه باید پایان یابد و اگر چنین شود و ایالات متحده واقع بینانه و در مسیری عملی و واقعی به دنبال رسیدن به توافق و بازگشت به تعهدات خود در برجام باشد، جمهوری اسلامی ایران نیز برای برداشتن گام های پایانی توافق جهت رفع تحریم ها و بازگشت همه طرف ها به تعهدات آمادگی دارد.
اکنون ما در مسیر استمرار تبادل پیام ها، مشورت و تعامل مستمر با نماینده عالی سیاست خارجی اتحادیه اروپا هستیم. روز گذشته نیز معاون مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی‌گفتگوهای سازنده و رو به جلویی را با همکارانم در سازمان انرژی اتمی‌به عمل آوردند.
مایلم در اینجا تأکید کنم که ما از همکاری‌های چین با کشورهای منطقه همواره استقبال کرده ایم. تهران و پکن در سال های اخیر، سطح مناسبات خود را به همکاری‌های بلند مدت راهبردی ارتقاء داده اند. هفته گذشته دو نماینده عالی ایرانی و چینی برای پیگیری اجرای برنامه جامع مشترک همکاری‌های راهبردی دو کشور در تهران گفتگو کردند. ما در مسیر اجرای برنامه همکاری‌های 25 ساله با سرعت و با نگاه همه جانبه به پیش می رویم. ما در این فضای همکاری انتظار نداشتیم که بیانیه سال 2014 نشست وزاری خارجه منطقه و چین در مورد جزایِرِ تعلق داشته ابدی و تاریخی به جمهوری اسلامی ایران، کپی پیست و تکرار شود. مراتب ناخرسندی و اعتراض خود را از مجاری دیپلماتیک و با ارسال یادداشت رسمی‌به طرف چینی اعلام و ابلاغ کردیم. ضمن تأکید بر تداوم روابط راهبردی با چین، به صراحت اعلام کردیم که در مسیر حفظ تمامیت ارضی جمهوری اسلامی ایران با هیچ طرفی تعارف نداریم. از اینکه مقامات ذیربط چین در دیدارهای رسمی فرستاده چین با رئیس جمهور و معاون اول رییس جمهور کشورم و همچنین در دیدارهای سفیر و مقامات عالی رتبه چین با سفیر کشورمان در پکن، نسبت به اصلاح این خطا اقدام کرده اند، سپاسگزاریم.
در پایان مایلم بر این موضوع تأکید کنم که عراق نقش مهمی در منطقه غرب آسیا دارد. موقعیت ژئوپلتیک و ژئواستراتژیک عراق، ظرفیتی را برای این کشور دوست و برادر در همسایگی ما ایجاد کرده است که تلاش برای توسعه و پیشرفت همکاری‌های همه جانبه منطقه ای امروز با استفاده از ظرفیت و موقعیت عراق در دستورکار منطقه قرار دارد. فردا رهبران و وزرای خارجه کشورهای منطقه در قالب "نشست بغداد دو" در کشور اردن‌هاشمی‌گرد هم خواهند آمد و این نشان دهنده آن است که عراق باگذر از بحران‌های مختلف، امروز در شرایطی قرار دارد که به جایگاه طبیعی و منطقه ای خود باز گردد.
در پایان یک بار دیگر از حضور یکایک خانم ها و آقایان، میهمانان عالی قدر و حضار محترم تشکر می‌کنم و اطمینان دارم گفتگوهای امروز شما در قالب پنل های تخصصی برای همه ما و شما راهگشا خواهد بود. سپاسگزارم.
والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته