سخنرانی دکتر سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در افتتاحیه دومین همایش ملی ایران و سازمان همکاری اقتصادی-اکو

سخنرانی دکتر سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در افتتاحیه دومین همایش ملی ایران و سازمان همکاری اقتصادی-اکو (مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی-۲۵ شهریورماه ۱۴۰۴)

بسم الله الرحمن رحیم

خدمت حضار گرامی؛ میهمانان عزیزِ "دومین همایش ملی ایران و اکو" سلام عرض می‌کنم و از اینکه در جمع شما حضور دارم، بسیار خوشحال هستم.

منطقه ما و جهان در دو سال اخیر شاهد چالشهای بزرگی از جمله نقض‌های بی‌سابقه، آشکار و گستاخانه بنیادی ترین ارزش‌های انسانی و نیز اصول حقوق بین‌الملل و منشور ملل متحد توسط رژیم صهیونیستی با حمایت برخی قدرت‌های جهانی بوده است که دست آوردهای جامعه جهانی در دوران پس از جنگ جهانی را در معرض نابودی قرار داده است.

امروز جهان بیش از هر زمان دیگر با یکجانبه‌گرایی افسار گسیخته روبروست. این روندِ نگران‌کننده، نظم بین‌المللی را شکننده‌تر، استقرار و حفظ صلح و امنیت منطقه ای و جهانی را با چالش‌های جدی روبرو ساخته و فرصت‌های همکاری بین کشورها را محدود و مخدوش می سازد. از طرف دیگر این وضعیت، اهمیت تقویت سازوکارهای چندجانبه‌ موجود و نیز ایجاد ائتلاف‌ها و سازمان‌های همکاری چندجانبه را دو چندان نموده است. همکاری و هم افزایی کشورهای در حال توسعه در قالب های چندجانبه دیگر یک انتخاب نیست، بلکه یک ضرورت است.

جمهوری اسلامی ایران خود از قربانیان یکجانبه‌گرایی ظالمانه آمریکا و نیز ماجراجویی‌های خطرناک رژیم صهیونیستی بوده است و کماکان درگیر آثار و تبعات آن می‌باشد. با این‌حال، ما از وظایف و مسئولیت‌های خود به عنوان یک بازیگر فعال، جدی واثرگذار در عرصه مناسبات اقتصادی و توسعه ای چندجانبه و منطقه‌ای غافل نبوده و نیستیم. همایش امروز، شاهدی بر این مدعاست.  

خانم‌ها و آقایان؛
بیش از شش دهه از تاسیس سازمان آر سی دی، و وارث آن سازمان اکو، گذشته است. این ساختارِ همکاری منطقه‌ای، بی‌تردید قدیمی‌ترین سازوکار همکاری اقتصادی منطقه‌ای در جهانِ در حال توسعه می‌باشد. در این سال‌ها، بنیان‌های خوبی پی‌ریزی گردیده و چارچوب‌های همکاری درحوزه‌های مختلف اقتصادی ایجاد شده است. البته، آنچه که ما اکنون شاهد آن هستیم، به هیچ‌وجه تناسبی با ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های عظیم منطقه اکو ندارد.

سازمان اکو می‌تواند به الگوی موفقی از همکاری‌های چندجانبه اقتصادی بین کشورهای همجوار تبدیل شود. خوشبختانه در سال‌های اخیر شاهد اقبال روزافزون به اکو در بین کشورهای عضو، بویژه کشورهایی که در اوایل دهه ۹۰ میلادی به این سازمان پیوستند، بوده‌ایم. کشورهای عضو اکنون به ارزش اکو برای پیشبرد اهداف ملی توسعه ای و نیز مناسبات منطقه‌ای و فرامنطقه‌ایِ خود واقف‌اند. ساختاری با این قدمت و با عضویت کشورهای مهم آسیای مرکزی، جنوبی و غربی بلاشک ارزش افزوده ای غیرقابل چشم پوشی برای همه ماست.

آنچه که اکنون بیش از هر زمان دیگری به آن نیاز داریم، تصمیم‌گیری در خصوص حرکت جمعی و همسو به سمت تحقق یک "اکوی مطلوب" در سال‌های پیشِ روست. خوشبختانه در فرایند تدوین چشم انداز ده سال آتی اکو و تدوین اهداف راهبردی و راه‌های دستیابی به آنها هستیم. این فرایند فرصت خوبی را برای اقدامِ جمعی فراهم کرده است. نشست اخیر سران اکو در جمهوری آذربایجان نیز در عالی ترین سطح تبلور این اراده جمعی اعضا بود. اکو در مواجهه با فراز و نشیب‌های اقتصاد جهانی، چالش‌های ژئوپلیتیکی و تحولات سریع فناوری، بستری مناسب برای هم افزایی تلاش‌ها به سوی توسعه پایدار، امنیت منطقه‌ای و رفاه مشترک می‌باشد. به باور جمهوری اسلامی ایران، اکو می‌تواند و باید نقشی پیشرو و مؤثر در شکل‌دهی به معماری جدید اقتصادی در منطقه ایفا کند؛ معماری‌ که بر اصول مشارکت، احترام متقابل، و منافع مشترک استوار باشد.

حضار محترم؛
در  اینجا لازم می‌دانم از تلاش‌های دبیرکل محترم و سفرا و نمایندگان دائم محترم کشورهای عضو اکو که تدوین پیش نویس چشم انداز را در دستورکار دارند، تشکر نمایم. ضروریست از تجربیات موجود و درس‌هایی که از  اجرای چشم اندازهای قبلی از جمله چشم انداز  ۲۰۳۵  گرفته شده است در تدوین چشم انداز جدید بهره برداری شود. چشم‌انداز ۲۰۳۵ اکو باید واقع‌گرایانه، علمی، عملیاتی و قابل سنجش باشد و بتواند سازمان اکو را در مسیر شکوفائی در دهه‌‌ آینده قرار دهد و به پیش ببرد. در این مسیر، باید شناخت کاملی از فرصت‌ها و چالش‌های موجود داشت و نباید گرفتار بلندپروازی‌های غیرعملی شد. این مهم میسر نمی‌شود مگر اینکه نظرات و ارزیابیهای تمامی ذینفعان در کشورهای عضو و منطقه شامل دولت‌ها، بخش خصوصی، دانشگاهیان، زنان و جوانان مدنظر قرار گیرد. همایش امروز ابتکار خوبی در این راستاست. 

همچنین، اهداف راهبردی اکو در ۱۰ سال آینده نمی‌تواند بدون توجه به فرصت‌ها و چالش‌های ناشی از رشد و توسعه چشم‌گیر فناوری‌های نوین، به‌ویژه هوش مصنوعی تدوین گردد. در دنیای امروز، هوش مصنوعی نه فقط یک ابزار فناورانه، بلکه یک تحول بنیادین در شیوه‌های زندگی، تولید، آموزش و حکمرانی است. کشورهای عضو اکو باید با نگاهی آینده‌نگر، مسیر بهره‌گیری از این فناوری را هموار سازند و اگر نتوانیم از این موج عظیم بهره بگیریم، فاصله توسعه‌ای ما با سایر مناطق بیش از پیش افزایش خواهد یافت. در نشست اخیر سران اکو، جناب آقای دکتر پزشکیان با امعان نظر به اهمیت این موضوع، تأسیس مرکز هوش مصنوعی اکو را پیشنهاد دادند که می‌تواند سکوی پرشی برای همکاری فناورانه منطقه‌ای از یک سو و پیشران همکاری‌ها در همه حوزه‌های مورد علاقه اعضا باشد. 

لازم می‌دانم تاکید نمایم همکاریها در سازمان اکو در سال‌های پیشِ رو باید به تقویت تاب‌آوری فردی و جمعی کشورهای عضو در برابر تکانه‌ها و بحران‌های آینده کمک نماید. ناامنی انرژی، ناامنی غذائی، بحران‌های ژئوپلیتیکی، همه‌گیری‌ها، تغییرات اقلیمی، بلایای طبیعی، نوسانات اقتصاد جهانی، و اختلال در زنجیره‌های تأمین جهانی از جمله مواردی هستند که منطقه ما و سایر مناطق را تهدید می‌کنند و مواجهه با آنها نیازمند برنامه ریزی و هماهنگی است. چشم انداز ده ساله اکو باید به‌طور جدی به این مقوله بپردازد.

در پایان، از دست‌اندرکاران برگزاری این همایش در معاونت دیپلماسی اقتصادی و مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه تشکر می‌کنم. همچنین از شرکت‌کنندگان در این همایش از بخش‌های دولتی، خصوصی و دانشگاهی که با علاقمندی و جدیت، دعوت وزارت امور خارجه را برای حضور فعال در این تلاش ملی برای کمک به ارتقای سازمان همکاری اقتصادی (اکو) پذیرفتند نیز سپاسگزارم.

از توجه شما تشکر می نمایم.